Bean planting । बीन लागवड शेतकऱ्यांसाठी फायदेशीर व्यवहार ठरते, कमी खर्चात चांगले उत्पन्न

कृषी सेवक । १६ ऑगस्ट २०२२ । बीन शेती हा शेतकऱ्यांसाठी फायदेशीर व्यवहार झाला आहे. सोयाबीनची लागवड करून शेतकऱ्यांना कमी खर्चात चांगले उत्पन्न मिळत आहे. उत्तर प्रदेशातील हरदोई जिल्ह्यातील विपुल दीक्षित हा असाच एक शेतकरी आहे, जो बीन्सची शेती करून आपले उत्पन्न वाढवत आहे. त्यांनी सांगितले की त्याच्या लागवडीसाठी सुमारे १ हेक्टरमध्ये सुमारे ३० किलो बियाणे आवश्यक आहे. शेततळे तयार करण्यासाठी त्यांनी उद्यान विभागाने दिलेल्या तंत्राची मदत घेतली आहे. त्यामुळे सोयाबीनचे चांगले पीक आले आहे. अनेक दिवसांपासून ते सोयाबीनचे पीक घेत असले तरी या वेळी फलोत्पादन विभागाच्या अत्याधुनिक तंत्रज्ञानामुळे सोयाबीनचे पीकही पूर्वीपेक्षा चांगले आले आहे.

एका हेक्टरमध्ये बीन्सची लागवड केल्याचे शेतकऱ्याने सांगितले. त्यांनी सांगितले की, शेतात भरपूर शेणखत टाकल्यानंतर शेताची तीनदा नांगरणी केली. शेतात नांगरणी केल्यानंतर जमिनीची पीएच मूल्यही तपासली. सोयाबीनच्या लागवडीसाठी ६ च्या आसपास pH मूल्य असणे चांगले मानले जाते. शेतातील तण नियंत्रणात आल्यानंतर शेतात गळ घालून बेड तयार केल्याचे शेतकऱ्याने सांगितले. त्यासाठी त्यांनी शेतात ५ मीटर रुंद बेड तयार केले आहेत. बेडच्या दोन्ही बाजूला सुमारे दोन फूट अंतरावर बिया पेरल्या जातात. बियाणे सेट केल्यानंतर आवश्यकतेनुसार शेताला हलके सिंचन केले आहे.

३००० रुपये क्विंटल भाव

सोयाबीनच्या लागवडीसाठी थंड हवामान आवश्यक आहे. वालुकामय जमीन सोयाबीनच्या लागवडीसाठी योग्य मानली जाते. योग्य निचरा व्यवस्थेसह माती क्षारीय ते अम्लीय नसावी. १ हेक्टरमध्ये ३५० क्विंटलपर्यंत सोयाबीनचे उत्पादन होऊ शकते, असा अंदाज या शेतकऱ्याने व्यक्त केला. पहिल्या तोडीचा भाव ३००० रुपये प्रतिक्विंटल आढळून आला आहे. शेतकऱ्याने सांगितले की, बीन पीक सुमारे ८० दिवसात तयार होते. एकदा का फुलोऱ्यानंतर शेंगा निघू लागल्या की साधारण १ आठवड्यानंतर दुसरे पीक फुटण्याची वेळ येते.

हे पीक अनेक महिने टिकते, असे शेतकऱ्याने सांगितले. योग्य खत व पाणी दिल्यास सोयाबीनचे पीक शेतकऱ्यांना चांगला नफा देते. ते म्हणाले की, मी शेतात पुसा जातीच्या सोयाबीनची पेरणी केली असून त्याचा चांगला परिणाम होत आहे. शेतात ओलाव्याची कमतरता असल्यास पेरणीपूर्वी शेतात ओलावा करावा, असे शेतकऱ्याने सांगितले. बियाणे उगवण करण्यासाठी भरपूर आर्द्रता आवश्यक आहे. सोयाबीनचे पीक वाढवण्यासाठी बांबूच्या झुमक्यांचा वापर करता येतो. पाऊस पाहता ओलाव्याच्या गरजेनुसार पाणी देणे आवश्यक असल्याचे शेतकऱ्याने सांगितले. शेवटच्या मशागतीच्या वेळी शेतात योग्य प्रमाणात नायट्रोजन, पालाश व स्फुरद मिसळावे.

अनेक राज्यांमध्ये पुरवठा
हरदोईचे जिल्हा अधिकारी अविनाश कुमार यांनी सांगितले की, जिल्ह्यातील मोठ्या प्रमाणात शेतकरी बीन्ससह हिरव्या आणि पौष्टिक भाज्यांची लागवड करत आहेत. हिरव्या सोयाबीनमध्ये कॅल्शियम, लोह, मॅग्नेशियम, फॉस्फरस आणि प्रथिने मुबलक प्रमाणात असतात. ही एक पौष्टिक भाजी आहे जी हिरव्या भाज्यांच्या रूपात भरपूर आहार देते. हरदोईचे जिल्हा फलोत्पादन अधिकारी सुरेश कुमार यांनी सांगितले की, येथील सोयाबीनचा अनेक जिल्ह्यांना आणि राज्यांना पुरवठा केला जातो.