सोयाबीन पिकावर कीड ; असे ठेवा नियंत्रण !

कृषीसेवक | २१ ऑगस्ट २०२३ | महाराष्ट्रातील खरीप हंगामात सोयाबीन हे मोठ्या प्रमाणात घेतले जाणारे प्रमुख पीक आहे. सोयाबीनचे उत्पादन वाढवायचे असेल तर विविध प्रकारचे व्यवस्थापन आवश्यक आहे. परंतु यामध्ये कीड व्यवस्थापन अत्यंत महत्त्वाचे आहे. सोयाबीन पिकावर विविध प्रकारच्या किडींचा प्रादुर्भाव होत असून गेल्या 1-2 वर्षांपासून गोगलगायीच्या प्रादुर्भावामुळे सोयाबीनचे मोठ्या प्रमाणात नुकसान होण्याची परिस्थिती निर्माण झाली आहे.

यासोबतच सोयाबीनवर अनेक प्रकारच्या अळ्याही आढळतात. या सर्व कीटकांपैकी अंगावर केस असलेला असा कीटक, म्हणजेच ज्याला आपण केसाळ कीटक या नावानेही ओळखतो, तो काही ठिकाणी खूप प्रचलित आहे. या अळीला वैज्ञानिक भाषेत स्पिलोसोमा वर्म असेही म्हणतात.

मग हा किडा नक्की काय आहे? सोयाबीन पिकात संसर्गाची कारणे कोणती? आणि आम्ही या लेखात नियंत्रणासाठी महत्वाचे उपाय विचारात घेणार आहोत.
गेल्या वर्षी मराठवाड्याचा विचार केल्यास सोयाबीन पिकावर या किडीचा प्रादुर्भाव अनेक ठिकाणी दिसून आला होता. सर्वसाधारणपणे, सोयाबीन क्षेत्रामध्ये सध्या झालेली वाढ, अनियमित पाऊस आणि सोयाबीन लागवडीची बदललेली वेळ हे सर्व घटक या किडीचा प्रादुर्भाव वाढण्यास कारणीभूत ठरतात. ही कीड सोयाबीनच्या पानांच्या खालच्या बाजूला गुच्छांमध्ये अंडी घालते आणि या अंड्यांमधून बाहेर पडणाऱ्या अळ्या पिवळ्या रंगाच्या असतात. पण पूर्ण वाढ झाल्यावर त्यावर भरपूर केस येतात.
साधारणपणे, या अळ्या सोयाबीनच्या झाडाच्या हिरव्या भागावर खातात आणि पाने सुकतात. समजा या किडीचा प्रादुर्भाव जास्त झाला तर संपूर्ण पाने जाळ्यासारखी दिसू लागतात आणि पानांच्या फक्त शिरा राहतात. त्यामुळे या अळीच्या प्रादुर्भावानुसार द्रावणाचे नियोजन करणे आवश्यक असून योग्य पद्धतीने त्याचे प्रभावी नियंत्रण करणे शक्य आहे.