लाल मुळाची लागवड करून घ्या भरघोस उत्पन्न

कृषी सेवक । १९ फेब्रुवारी २०२३।  देशातील शेतकरी मोठ मोठे उत्त्पन्न करीत असतो पण काही भागात पाण्यासह विविध समस्येमुळे शेतकरी निराश होत असतो. कमी गुंतवणूक करून शेतीतून भरघोस उत्पादन घेत आपली आर्थिक सुधारणा करत आहेत. शेती करण्यासाठी जास्त शिक्षण असावे लागत नाही त्यासाठी डोक्यात असावी लागते फक्त कल्पना हे मथनिया, जोधपूर येथील आठवी पास शेतकरी मदनलाल यांनी दाखवून दिले आहे. त्यांनी मुळ्याची लागवड करत लाल मुळ्यातून चांगले उत्पन्न मिळवले आहे. आपण जेवणामध्ये प्रामुख्याने पांढरा मुळा हा खाण्यासाठी वापरतो. मात्र, लाल मुळा हा फ्रच कमी लोकांनी पाहिला असेल. या लाल मुळ्याची लागवड अनेकांना आश्चर्यचकित करू शकते. अशा या लाल मुळ्याची शेती एका कमी शिकलेल्या शेतकऱ्याने करून दाखवली आहे.

शेती व्यवसयातून केवळ मुख्य पिकातूनच उत्पन्न मिळते असे नाही. काळाच्या ओघात पीक पध्दतीमध्ये बदल होत आहे. शेतकरी हे देखील नगदी पिकावरच भर देत आहे. भाजी पाल्याच्या लागवडीतून कमी काळात अधिकचे उत्पन्न हे सहज शक्य आहे. शेतकरी मित्रानो, तुम्हालाही कोणत्या फळाची किंवा रोपांची लागवड करायची असेल आणि रोपे खरेदी करायची असतील तर चिंता करू नका.
मदनलाल शेतीत नवनवीन शोध घेत असतात. लाल मुळा करण्यापूर्वी त्यांनी दुर्गा ही लाल गाजराची प्रगत जाती विकसित केली आहे. त्याचे बियाणे ते देशभर पुरवतात. याशिवाय गव्हातही नावीन्य आले आहे. 2017 मध्ये राष्ट्रपती प्रणव मुखर्जी आणि 2018 मध्ये केंद्रीय कृषिमंत्री राधामोहन सिंह यांनीही त्यांचा या कार्यासाठी गौरव केला आहे.

लाल मुळा हा पांढऱ्या मूल्याप्रमाणेच असतो. या मुळ्याची चव देखील पांढऱ्या मुळासारखीच असते. त्याचबरोबर यामध्ये भरपूर अँटीऑक्सिडंट्स आढळतात. जिथे बाजारात सामान्य मुळा 10 ते 20 रुपये किलोने मिळतो, तिथे लाल मुळा 100 रुपये किलोपर्यंत विकला जात आहे.

लाल मुळा हे फक्त थंड हवामानातील पीक आहे, ज्याच्या लागवडीसाठी सप्टेंबर ते फेब्रुवारी हा महिना अतिशय योग्य मानला जातो. लागवडीसाठी निचरा होणारी जमिन उत्तम मानली जाते. जमिनीचा सामू ५ ते ७.५ च्या दरम्यान असावा लागतो. याशिवाय वालुकामय जमिनीतही लागवड करता येते. लाल मुळ्याची लागवड बियांची पेरणी करुन किंवा नर्सरीत रोपे वाढवूनही करता येते. पेरणीसाठी सुमारे ८ ते १० किलो बियाणे लागते. व्यावसायिक लागवडीसाठी रोपवाटिक वाढवलेल्या सुधारित वाणांची निवड करावी. पेरणीनंतर साधारण २० ते ४० दिवस लागतात. एकरी ५४ क्विंटलपर्यंतचे उत्पादन मिळू शकते.

लाल मुळ्याची शेती केल्यास तसेच या अपिकाचे योग्य व्यवस्थापन केल्यास त्यातून चांगला नफा मिळवता येतो. कमी शेतकऱ्यांकडून त्याची लागवड होत असल्यामुळे लाल मुळा अजूनही बाजारात क्वचितच मिळतो. शेतकऱ्यांनी लागवड केल्यास त्यांना सामान्य मुळ्यापेक्षा अधिक नफा मिळू शकतो.

लाल मातीच्या लागवडीसाठी जीवाश्म माती सर्वात योग्य आहे. चांगले निचरा होणारी वालुकामय चिकणमाती मातीत चांगले उत्पादन करता येते. शेतकऱ्याची इच्छा असल्यास तज्ज्ञांचा सल्ला घेऊन तो चिकणमाती, चिकणमाती जमिनीतही लाल मुळा पिकाची लागवड करू शकतो. लक्षात ठेवा की मातीचे pH मूल्य फक्त 6.5 ते 7.5 दरम्यान असावे.

सर्वसाधारणपणे पांढऱ्या मुळ्याला बाजारात ६० ते ७० रुपये किलोपर्यंत भाव मिळू शकतो. एक किलो लाल मुळ्याचा भाव ५०० ते ८०० रुपये किलोपर्यंत पोहोचतो. अशा परिस्थितीत कमी खर्चात अधिक नफा मिळू शकतो. काही मोठी हॉटेल्स आणि रेस्टॉरंट त्यांच्याकडून हा मुळा घेत आहेत. याशिवाय विवाह सोहळ्यात लाल मुळ्यालाही चांगली मागणी होत आहे.

लाल मुळा फ्रेंच मुळा म्हणूनही ओळखला जातो जो उच्च श्रेणीची भाजी आहे. त्यात अधिक अँटिऑक्सिडेंट आणि अँटीकार्सिनोजेनिक गुणधर्म आहेत. जे पांढऱ्या मुळा पासून लाल मुळाला खास बनवते. लाल मुळ्याची चव हलकी तिखट असते. मुळे गडद लाल रंगाची असतात आणि पाने गडद हिरव्या रंगाची असतात. लाल रंगामुळे ते दिसायला सुंदर आहे. लाल मुळ्याच्या वापराने कोशिंबीर पौष्टिक असण्यासोबतच दिसायलाही चांगली होते.