देशात खाद्य तेल होणार स्वस्त !

कृषी सेवक । ७ फेब्रुवारी २०२३।  देशातील अर्थसंकल्प नुकताच होवून गेला यावेळी अनेक वस्तूची दरवाढ झाली तर काही वस्तू स्वस्त झाले आहे. यातच आता सोयाबीन आणि सूर्यफुलासारख्या हलक्या तेलांचा देशातील तेलबिया व्यवसायावर सर्वाधिक परिणाम होत असून त्यावर नियंत्रण ठेवण्याची गरज आहे. सोयाबीन आणि सूर्यफूल तेलाचा हा वापर बहुतांशी योग्य उत्पन्न गटातील आहे आणि त्यांचे भाव थोडे जरी वाढले तरी विशेष परिणाम होणार नाही.

सोमवारी दिल्ली तेल-तेलबिया बाजारात व्यवसायाचा संमिश्र कल होता . कच्च्या पाम तेल (सीपीओ) आणि पामोलिन आणि स्थानिक डी-ऑइल्ड केक (डीओसी) च्या वाढत्या मागणीमुळे सोयाबीन तेलबियाच्या किमती सुधारल्या . दुसरीकडे, कोटा प्रणाली अंतर्गत स्वस्त आयात केलेल्या तेलांच्या वापराच्या समस्यांमुळे मोहरी तेल तेलबिया, सोयाबीन तेल आणि कापूस तेलाच्या किमतीत घसरण झाली. शेंगदाणा तेल तेलबियांचे दर सामान्य व्यवसायात कायम आहेत.

मलेशिया एक्सचेंज सुट्टीमुळे बंद आहे, तर शिकागो एक्सचेंज सध्या 0.2 टक्के वर आहे. सूर्यफूल आणि सोयाबीन तेलाची मोठ्या प्रमाणात आयात होत असल्याने तेलबिया बाजारात देशांतर्गत तेलाचा वापर होत नसल्याने मोहरी, सोयाबीन तेल आणि कापूस तेलाच्या दरात घसरण होत असल्याचे बाजार सूत्रांनी सांगितले. सामान्य व्यवसायामुळे शेंगदाणा तेलाचे दर पूर्वीच्या पातळीवरच राहिले. देशातील डीओसीच्या स्थानिक मागणीमुळे सोयाबीन तेलबियांच्या किमतीत सुधारणा दिसून आली. अत्यंत स्वस्त असल्याने, सीपीओ आणि पामोलिनला जागतिक मागणी आहे आणि त्यामुळे सीपीओ आणि पामोलिनचे भाव जोरदार बंद झाले. आयात केलेल्या तेलाच्या किमती इतक्या स्वस्त आहेत की, सध्या सुरू असलेल्या सूर्यफुलाची पेरणी कमी होण्याचा धोका आहे. काही तेल संघटना सीपीओ आणि पामोलिनवर आयात शुल्क लावण्याची मागणी करत आहेत. सीपीओचा वापर देशातील व्यावसायिक वापरासाठी केला जातो किंवा कमी उत्पन्न गटातील लोकही या खाद्यतेलाचा वापर करतात. सोयाबीन आणि सूर्यफुलासारख्या हलक्या तेलांचा देशातील तेलबिया व्यवसायावर सर्वाधिक परिणाम होत असून त्यावर नियंत्रण ठेवण्याची गरज आहे. सोयाबीन आणि सूर्यफूल तेलाचा हा वापर बहुतांशी योग्य उत्पन्न गटातील आहे आणि त्यांचे भाव थोडे जरी वाढले तरी विशेष परिणाम होणार नाही. मात्र या पायरीतून देशी तेलबिया शेतकऱ्यांच्या उत्पादनाचा बाजारात वापर करण्याचा मार्ग खुला होणार असून, ते स्वदेशी तेलबिया उद्योगासाठी फायदेशीर ठरणार आहे.