जनतेला मिळणार दिलासा : खाद्यतेलाचा भावात घसरण !

कृषी सेवक । २० फेब्रुवारी २०२३।  देशातील महागाई दिवसेदिवस वाढत असली तरी काही प्रमाणात जनतेला दिलासा देण्यासाठी नुकतेच सोयाबीन धान्य आणि लूजचे घाऊक भावही प्रत्येकी 20-20 रुपयांनी घसरून अनुक्रमे 5,450-5,580 रुपये आणि 5,190-5,210 रुपये प्रति क्विंटलवर बंद झाले आहे. जिथे मोहरी आणि सोयाबीन तेल-तेलबिया आणि कापूस तेलाच्या किमती मागील आठवड्याच्या शेवटीच्या तुलनेत घसरल्या, तिथे शेंगदाणा तेल-तेलबिया, कच्चे पाम तेल आणि पामोलिन तेलाच्या किमतीत सुधारणा झाली. उर्वरित तेल आणि तेलबियांचे भाव पूर्वीच्या पातळीवरच राहिले. बाजारातील जाणकार सूत्रांनी सांगितले की, समीक्षाधीन आठवड्यात मंडईंमध्ये मोहरीची आवक वाढल्याने मोहरी तेल आणि तेलबियांचे नुकसान झाले आहे .

सॉल्व्हेंट एक्स्ट्रॅक्टर्स असोसिएशन (SEA) ने असेही म्हटले आहे की नोव्हेंबरपासून सुरू होणाऱ्या नवीन तेल वर्षाच्या पहिल्या तीन महिन्यांत मऊ तेलाची (सूर्यफूल तेल) मोठ्या प्रमाणात आयात झाली आहे आणि त्यामुळे तेलाचा तुटवडा भासणार आहे. पुढील चार महिने तेल. होणार नाही. या वर्षी लोकांनी खाद्यतेलाच्या बाबतीत एवढा मार खाल्ला आहे की क्वचितच कोणी ते साठवून ठेवते, कारण ते आता धोका पत्करण्याच्या स्थितीत नाहीत.

मंडईंमध्ये नवीन पिकांची आवक वाढल्याने मोहरी तेल आणि तेलबियांच्या दरात घसरण झाल्याचे सूत्रांनी सांगितले. ब्राझीलमधील सोयाबीनच्या आयातीत वाढ आणि बंपर उत्पादनाच्या बातम्यांनंतर येथील सोयाबीन तेल-तेलबियाचे भावही गेल्या आठवड्याच्या शेवटीच्या तुलनेत घसरणीसह बंद झाले. भुईमूग आता ड्रायफ्रूट सारखे झाले असून मागणीमुळे त्यात सुधारणा होत आहे. दुसरीकडे, मलेशिया एक्सचेंजमध्ये गेल्या आठवड्यात झालेल्या सुधारणेमुळे, समीक्षाधीन आठवड्यात सीपीओ आणि पामोलिन तेलाच्या किमतींमध्ये किंचित सुधारणा झाली. सूत्रांनी सांगितले की, एका तेल तज्ञाने त्यांचे मत मांडले आहे जे बरोबर आहे की जेव्हा परदेशात सूर्यफूल तेलाची किंमत 2,450-2,500 डॉलर प्रति टन होती, तेव्हा 5.50 टक्के आयात शुल्क लावले जात होते, परंतु आज परदेशात जेव्हा या तेलाची किंमत $ . 1,215 प्रति टन शिल्लक आहे, त्यामुळे कोणतेही आयात शुल्क लावले जात नाही. ही एक विचित्र गोष्ट आहे. देशातील बाजारपेठेत किमान आधारभूत किमतीपेक्षा (एमएसपी) सुमारे 25 टक्के कमी दराने सूर्यफूल बियाणे विकले जात आहे. या आयात शुल्कातील अवकाळी चढउतारांमुळे 1993-94 या वर्षात ज्या देशात 26.70 लाख टन सूर्यफुलाचे उत्पादन होत होते, ते सध्या 2.70 लाख टनांवर आले आहे. आयात शुल्कातील अनिश्चिततेमुळे शेतकऱ्यांनी हळूहळू सूर्यफुलाच्या लागवडीपासून माघार घेतली. ही स्थिती कायम राहिल्यास उर्वरित उत्पादनावरही परिणाम होण्याचा धोका आहे. सन 1992-1993 मध्ये एकेकाळी तेलबियांच्या बाबतीत देश जवळजवळ स्वयंपूर्ण झाला होता, परंतु गोंधळलेल्या धोरणांमुळे आज देशाचे आयातीवरील अवलंबित्व वाढत आहे. देशातील दुधाचा व्यवसाय हा तेल-तेलबिया उद्योगाशी जवळचा संबंध असल्याचे सूत्रांनी सांगितले. 1971-72 मध्ये सरकारी दुधाची किंमत 58 पैसे प्रति लीटर होती, ती आता 50-55 रुपये आहे. 1971-72 मध्ये खाद्यतेलाची घाऊक किंमत 6-7 रुपये प्रति किलो होती, जी आता 105-110 रुपये प्रति किलो आहे. टक्केवारीत बघितले तर दुधाचे दर ज्या वेगाने वाढले आहेत, त्या वेगाने खाद्यतेलाचे दर वाढलेले नाहीत.

भविष्यात खाद्यतेल बेलगाम होण्यापासून वाचवायचे असेल तर आयात शुल्क कमी किंवा वाढवण्याऐवजी सरकारने खासगी व्यापाऱ्यांमार्फत खाद्यतेल आयात करून त्यावर प्रक्रिया केल्यानंतर सार्वजनिक वितरण प्रणालीद्वारे (पीडीएस) विक्री करावी, असे सूत्रांनी सांगितले. त्याचा फायदा सर्वसामान्य ग्राहकांना मिळू शकतो. सूत्रांनी दिलेल्या माहितीनुसार, मोहरीचे भाव गेल्या आठवड्यात 70 रुपयांनी घसरले आणि मागील आठवड्याच्या शेवटीच्या तुलनेत 5,835-5,885 रुपये प्रति क्विंटलवर बंद झाले. मोहरी दादरी तेलाचा भावही 100 रुपयांनी घसरून 12,150 रुपये प्रति क्विंटलवर बंद झाला. त्याच वेळी, मोहरी पक्की घनी आणि कची घणीच्या तेलाचे भावही प्रत्येकी 20-20 रुपयांनी घसरून अनुक्रमे 1,950-1,980 आणि 1,910-2,035 रुपये प्रति टिन (15 किलो) झाले.

सूत्रांनी सांगितले की, सोयाबीन धान्य आणि लूजचे घाऊक भावही प्रत्येकी 20-20 रुपयांनी घसरून अनुक्रमे 5,450-5,580 रुपये आणि 5,190-5,210 रुपये प्रति क्विंटलवर बंद झाले. त्याचप्रमाणे, आठवड्याच्या शेवटी, सोयाबीन दिल्ली, सोयाबीन इंदूर आणि सोयाबीन डेगम तेलाचे भाव अनुक्रमे 110, 70 आणि 50 रुपयांनी घसरले आणि अनुक्रमे 12,350 रुपये, 12,080 रुपये आणि 10,600 रुपये प्रति क्विंटलवर बंद झाले. समीक्षाधीन आठवड्यात शेंगदाणा तेल आणि तेलबियांच्या किमतीतही सुधारणा दिसून आली. भुईमूग तेलबियांचे भाव 300 रुपयांनी वाढून 6,775-6,835 रुपये प्रति क्विंटलवर बंद झाले. समीक्षाधीन आठवड्यात शेंगदाणा तेल गुजरातचा भाव 1,100 रुपयांनी वाढून 16,550 रुपये प्रति क्विंटलवर बंद झाला, तर शेंगदाणा सॉल्व्हेंट रिफाइंडचा भाव 2,540-2,805 रुपये प्रति क्विंटल, आठवड्यापूर्वीच्या बंद भावापेक्षा 120 रुपयांनी वाढून बंद झाला. मलेशियातील तेलाच्या किमतीत सुधारणा झाल्यामुळे कच्च्या पामतेल (सीपीओ) समीक्षाधीन आठवड्यात २०० रुपयांनी वधारले आणि ८,९०० रुपये प्रति क्विंटलवर बंद झाले, अशी माहिती सूत्रांनी दिली. तर पामोलिनचा दिल्लीचा भाव 50 रुपयांच्या किंचित वाढीसह 10,450 रुपयांवर बंद झाला. पामोलिन कांडलाचा भावही 10 रुपयांचा नफा दाखवून 9,460 रुपये प्रतिक्विंटलवर बंद झाला.