रंगीत मक्याची लागवड देणार लाख रुपयांचे उत्पन्न !

कृषी सेवक । १० जानेवारी २०२३ । राज्यातील कृषी क्षेत्रात धान्याची राणी म्हणून प्रसिद्ध असलेली मका हा शेतकरी धान्य आणि पशुखाद्यासाठी केला जातो. मक्याचे उत्पादन खूप चांगले आहे. मक्यामध्ये मॅग्नेशियम, पोटॅशियम आणि स्टार्च मुबलक प्रमाणात आढळतात, ज्यामुळे आपले शरीर तसेच हृदय निरोगी राहते. रंगीत मक्याची लागवड भारतात गेल्या 3000 वर्षांपासून केली जात आहे आणि तेव्हापासून ती आपल्या आहाराचा एक भाग आहे.

हे भारतातील मिझोराम राज्यात मोठ्या प्रमाणावर घेतले जाते. येथील स्थानिक लोक अनेक वर्षांपासून रंगीत बाजरीची लागवड करत आहेत. मका लाल, निळा, जांभळा आणि काळ्या रंगात पिकवला जातो. त्यात असलेल्या फिनोलिक आणि अँथोसायनिन या घटकांमुळे मका वेगवेगळ्या रंगात वाढतो. लाल मक्यामध्ये अँथोसायनिन रंगद्रव्य असते, ज्यामुळे त्याला वेगवेगळे रंग मिळतात. किरमिजी रंग हा वनस्पतीमध्ये असलेल्या अँथोसायनिन रंगद्रव्यांमुळे असतो.

तापमान; 20 ते 25 अंश सेल्सिअस तापमान मका पिकासाठी योग्य आहे. त्याचे उत्पादन उष्णकटिबंधीय भागात खूप चांगले आहे. रोपे लावण्यासाठी हलकी ओलावा आवश्यक आहे.

माती; मका लागवडीसाठी साधारणपणे वालुकामय चिकणमाती आवश्यक असते. हे कोणत्याही जमिनीवर पिकवता येत असले तरी त्या जमिनीचा निचरा चांगला असावा आणि जमिनीतील क्षार व क्षार गुणधर्म संतुलित प्रमाणात असावेत हे लक्षात ठेवा.

रोपे; शेतात मक्याचे बियाणे पेरण्यापूर्वी शेताची २ ते ३ वेळा खोल नांगरणी करून काही वेळ शेत मोकळे सोडावे. या दरम्यान 7 ते 8 टन शेणखत शेतात टाकावे व नंतर एकदा शेत नांगरून घ्यावे. यानंतर बियाणे लावावे. सांगा की मक्यातील सूक्ष्म अन्नद्रव्यांची कमतरता दूर ठेवण्यासाठी नायट्रोजन आणि झिंक सल्फेटची वेळोवेळी फवारणी करावी. मक्याच्या बियांची पेरणी सीड ड्रिल पद्धतीनेही करता येते, दोन बियांमधील अंतर ७५ सें.मी.पर्यंत ठेवावे. त्यानुसार, तुम्ही एक एकर जागेत सुमारे 22,000 रोपे वाढवू शकता.

सिंचन; मका पिकाला ४५० ते ६५० मिमी पाणी लागते. काही दिवसांनी पाणी दिल्यानंतरच बियाणे पेरले पाहिजे आणि जेव्हा झाडांमध्ये दाणे दिसतात तेव्हा ते पाणी द्यावे. याशिवाय तणांपासून पिकाचे संरक्षण करण्यासाठी वेळोवेळी खुरपणी व कोंबडी करावी.
उत्पन्न; मक्याची कापणी केल्यानंतर त्याची मळणी केली जाते, ज्यामध्ये त्याचे दाणे काढले जातात. धान्य काढण्यासाठी सेलर मशीनचा वापर केला जातो. थ्रेशरचाही वापर करता येतो. काढणीनंतर मका उन्हात चांगला वाळवून साठवावा. एक हेक्टर शेतात मक्याचे ३५ ते ५५ क्विंटल उत्पादन मिळते. त्याचा बाजारभाव तीन ते चार हजार रुपये प्रतिक्विंटल आहे. शेतकरी बांधव शेती करून चांगले उत्पन्न मिळवू शकतात.