गव्हाचे पाने पिवळी का होतात ? जाणून घ्या सविस्तर !

कृषी सेवक । ३१ जानेवारी २०२३ ।  पूर, पाऊस आणि दुष्काळामुळे शेती पिकांची नासाडी झाली. त्यानंतर कडाक्याची थंडी आणि दंव यामुळे पिकांचे नुकसान झाले. त्यामुळे २०२२ हे वर्ष खरीप हंगाम शेतकऱ्यांसाठी फारसा खास राहिला नाही. सध्या देशाच्या अनेक भागात पाऊस पडत आहे. शेतकरी या पावसाकडे फायदेशीर व्यवहार म्हणून पाहत आहेत. अतिवृष्टीमुळे पिकांचे नुकसान होण्याची भीती शेतकऱ्यांना आहे. त्यामुळे शेतकऱ्यांसाठी आर्थिक नुकसान होऊ शकते.

तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की, या हंगामात गव्हाच्या पिकावर गंज रोग होतो. हा रोग पिकांमध्ये साधारणपणे पिवळा, तपकिरी आणि काळा अशा तीन प्रकारात दिसून येतो. तज्ज्ञांनी सांगितले की, सर्वात जास्त नुकसान पिवळ्या किंवा पट्टेदार गंजामुळे होते. यामध्ये गहू आणि बार्ली पिकांच्या पानांवर ओळींमध्ये पिवळ्या रंगाचे छोटे ठिपके तयार होतात. डागांवर पिवळी पावडर दिसते. तुम्ही शेतातून जात असाल तर तुमच्या कपड्यांवरही पिवळी पावडर लावली जाईल. आपण त्याला स्पर्श केल्यास, आपला हात देखील पिवळा होईल.

पिवळी पाने का होतात?
तज्ञांचे म्हणणे आहे की गंज रोग ओळखला जातो जेव्हा झाडांची पाने पिवळी पडू लागतात तेव्हा ते गंज रोगाचे लक्षण असू शकते. गंज रोग झालाच असे नाही. पोषक तत्वांच्या कमतरतेमुळे झाडांची पाने देखील पिवळी पडतात. त्यामुळे रोपामध्ये अशीच लक्षणे दिसतात.जसे झाडाला गंज रोग झाला आहे. तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की, पिवळा गंज रोगात पानांवर पिवळे किंवा केशरी पट्टे दिसतात. शेतकरी जेव्हा गंज रोगाने ग्रस्त असलेली पाने बोट आणि अंगठ्यामध्ये घासतो तेव्हा बुरशीचे कण बोटाला किंवा अंगठ्याला चिकटतात. तर पौष्टिकतेच्या कमतरतेमध्ये असे काहीही होत नाही.

असा कराल बचाव?
बुरशीनाशके, कीटकनाशके वापरल्यास या आजारांपासून बचाव होऊ शकतो, असे तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे. बचत करून शेतकऱ्यांना चांगले उत्पादन मिळू शकते. गव्हाची पाने पिवळी पडण्याची मुख्य कारणे म्हणजे गंज रोग आणि पौष्टिकतेची कमतरता. ही लक्षणे डिसेंबरपासून मार्चच्या अखेरीस दिसतात. जेव्हा तापमान 10 ते 15 अंश सेल्सिअस दरम्यान राहते. या काळात रोगराई वाढण्याचा धोका असतो. हरियाणाच्या अंबाला आणि यमुनानगरमध्ये या आजाराची लक्षणे दिसून येत आहेत. प्रतिबंधासाठी प्रोपॅकोनाझोल 200 मिली 200 लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी. रोग जास्त असल्यास ही फवारणी पुन्हा करावी. HD 2967, HD 2851, WH 711 प्रजातींमध्ये रोग होण्याची शक्यता जास्त असते. त्यामुळे शेतकरी जर या प्रजातींची पेरणी करत असतील तर रोग प्रतिकारक प्रजाती पेरण्याला प्राधान्य द्यावे.