या म्हशीच्या दुधातून होणार शेतकरी लखपती !

कृषी सेवक । १८ फेब्रुवारी २०२३।  शेतकरी नेहमी शेती सोबत दुय्यम व्यवसाय म्हणून दुधाचा व्यवसाय करीत असतो, त्या शेतकरीसाठी आनंदाची बातमी आली आहे. या म्हशीच्या दुधापासून प्रसिद्ध धारवाडी पेडा बनवला जातो, त्याला जीआय टॅगही मिळाला आहे. त्यामुळे तुम्ही या म्हशीचे पालन केल्यास तुम्हीही लाखो रुपये वर्षाला कमवू शकतात.

धारवाडी म्हैस : गडद काळ्या रंगाची आणि चंद्राच्या आकाराची शिंगे असलेली धारवाडी म्हैस दूध उत्पादनासाठी चांगली जात मानली जाते. या म्हशीच्या दुधापासून प्रसिद्ध धारवाडी पेडा बनवला जातो, त्याला जीआय टॅगही मिळाला आहे.

धारवाडी पेडा: देशाच्या ग्रामीण भागात दुग्धव्यवसायाकडे कल वाढत आहे. आता शेतकरी व ग्रामस्थ उदरनिर्वाहासाठी म्हशींचे पालनपोषण करत आहेत. दुधाच्या वाढत्या मागणीच्या पार्श्वभूमीवर हा व्यवसाय फायदेशीर ठरत आहे. नॅशनल ब्युरो ऑफ अॅनिमल जेनेटिक रिसोर्सेसने अनेक देशी जातींना मान्यता दिली आहे, ज्या दूध उत्पादनाच्या दृष्टीने सर्वोत्तम आहेत. या प्रजातींमध्ये कर्नाटकातील धारवाडी म्हशींचा समावेश आहे, ज्यांच्या दुधापासून धारवाडी पेडा तयार केला जातो. या गोडाला जीआय टॅग मिळाला आहे. देशातच नाही तर जगभरात धारवाडीच्या झाडाला मागणी असल्याने धारवाडी म्हशीही शेतकरी आणि पशुपालकांची पसंती ठरत आहे.
तामिळनाडूने भाताची नवीन जात केली विकसित, ती खाल्ल्यास कर्करोगाचा धोका होईल कमी, उत्पादनही होईल दुप्पट धारवाडी म्हैस शेकडो वर्षांपासून आहे धारवाडी म्हशीची नोंदणी नॅशनल अॅनिमल जेनेटिक रिसोर्स ब्युरो या भारतातील देशी प्राण्यांवर संशोधन करणाऱ्या संस्थेने केली आहे. त्याला INDIA_BUFFALO_0800_DHARWADI_01018 प्रवेश क्रमांक देखील मिळाला आहे . मुर्रा, भिंड किंवा नीली रवीप्रमाणेच या म्हशीचा इतिहास शेकडो वर्षांचा आहे.
पूर्वी धारवाडी म्हैस फक्त बागलकोट, बेळगाव, धारवाड, गदग, बेल्लारी, बिदर, विजयपुरा, चित्रदुर्ग, कलबुर्गी, हावेरी, कोपल, रायचूर आणि कर्नाटकातील यादगीड जिल्ह्यांपुरती मर्यादित होती, परंतु गेल्या काही वर्षांत तिचे पंख इतर जिल्ह्यांमध्ये पसरले आहेत. देशाचे काही भाग तसेच एक विशेष स्थान निर्माण केले.धारवाडी म्हशींना मोकळे राहणे आवडते. त्याला बांधून कधीच चारा दिला जात नाही. तिने तिच्या इच्छेनुसार खाल्ले तर चांगले दूधही देते. एक प्रकारे, लहान शेतकऱ्यांसाठी ते अधिक चांगले आहे, कारण त्याचे सरासरी दूध उत्पादन 972 लिटर आहे. ही म्हैस एका दिवसात ३.२४ लिटर दूध देते. धारवाडी जातीची म्हशी मुसळधार पावसाच्या प्रदेशासाठी योग्य आहे.