भुईमूगचे उत्पादन वाढविण्यासाठी करा हे उपाय !

कृषीसेवक | ३० ऑगस्ट २०२३ | राज्यात गेल्या महिन्याभरापासून पावसाने मोठी विश्राती घेतली असल्याने अनेक शेतकरी हैराण झाले असून आता त्यात अनेकांनी भुईमूगचे उत्पादन केले असल्याने ते शेतकरी सुद्धा चिंतेत आले आहेत. कमी पावसाचा भुईमूग पिकावर मोठ्या प्रमाणात परिणाम होतो. सध्या देशातील काही भाग वगळता बहुतांश राज्यांमध्ये दुष्काळ असून ऑगस्ट महिन्यात कमी पाऊस झाल्याने शेतकरी चिंतेत आहे.

कमी आर्द्रतेमुळे जमिनीत भेगा निर्माण झाल्या असून त्यामुळे भुईमुगाच्या उत्पादनातही मोठी घट दिसून येते. कारण ऑगस्ट महिन्यातच भुईमूग पिकात शेंगा येण्यास सुरुवात होते. अशा वेळी योग्य काळजी न घेतल्यास पिकाचे उत्पादन कमी होऊ शकते.

मंदसौर कृषी विज्ञान केंद्राचे शास्त्रज्ञ डॉ.जी.एस.चुंदावत यांनी सांगितले की, भुईमूग पीक अद्याप फुलोऱ्यात आहे. आता जमिनीतील ओलावा कमी असेल किंवा जमीन कोरडी असेल तर शेंगांच्या संख्येत मोठी घट होऊ शकते.

भुईमूग पिकाची पेरणी होऊन 35 ते 40 दिवस उलटले आहेत. फुले तयार झाल्यानंतर शेंगाही तयार होऊ लागल्या आहेत. परंतु कमी पाऊस आणि दुष्काळामुळे भुईमुगाची उत्पादकता कमी होऊ शकते. त्यामुळे पिकांना वेळेत पाऊस न पडल्यास सिंचनाची व्यवस्था शेतकरी करू शकतात. जर बीन्स तयार झाला असेल तर झाडांच्या मुळांभोवती माती टाका, ज्यामुळे बीन्सचा विकास चांगला होऊ शकतो आणि पिकाच्या उत्पादनातही वाढ होताना दिसते. भुईमूग पिकामध्ये बोरॉनची कमतरता आढळल्यास ०.२% बोरॅक्स द्रावणाची फवारणी करावी आणि झिंकची कमतरता असल्यास ०.५% झिंक सल्फेट आणि ०.२५% चुना वापरता येईल. भुईमुगाचे उत्पादन वाढवण्यासाठी शेतकरी काही महत्त्वाच्या टिप्स वापरू शकतात. शेतकऱ्यांनी पेरणीनंतर 40 दिवसांनी रासायनिक फवारणी करावी. 0.7 ग्रॅम इंडोल ऍसिटिक ऍसिड 7 मिली अल्कोहोलमध्ये विरघळवून 100 लिटर पाण्यात मिसळून पिकावर फवारणी करावी. एक आठवड्यानंतर 6 मिली इथरियल 100 लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी. त्यामुळे भुईमुगाच्या उत्पादनात 15 ते 27 टक्के वाढ होऊ शकते.