लिंबाच्या बाजारातील स्थिती: व्यापाऱ्यांचा नफा, शेतकऱ्यांची हानी

शेतकरी वर्षभर मेहनत करूनही निराशेचा सामना करत आहेत, तर व्यापारी अल्पावधीतच मोठा नफा मिळवतात. शेतकऱ्यांना ठोक बाजारात लिंबाची विक्री ३० ते ३५ रुपये किलोने करावी लागत आहे, तर ग्राहकांना बाजारात ८० ते १०० रुपये किलोने लिंबू विकत घ्यावे लागत आहे. त्यामुळे व्यापाऱ्यांना दुप्पट नफा होत आहे.

उन्हाचा चटका वाढल्यामुळे घरातील रोपांचे संरक्षण कसे करावे?

सिंचन सुविधा आणि लिंबू लागवड
बुलढाणा जिल्ह्यातील शेतकऱ्यांनी सिंचन सुविधा असल्यामुळे लिंबू बागा तयार केल्या आहेत. लिंबाची लागवड केल्यानंतर ५ वर्षे झाडांचे संगोपन करावे लागते आणि त्यानंतर फळधारणा होते. एक झाड १५ वर्षे उत्पादन देते. दरवर्षी शेतकऱ्यांना लिंबाचे उत्पादन घेण्यासाठी वर्षभर फवारणी करावी लागते, तसेच खत आणि मजुरी यावरही मोठा खर्च होतो.

उत्पादन खर्च आणि विक्री
एक एकर लिंबाच्या बागेचे वार्षिक संगोपन खर्च साधारणतः ३० ते ३५ हजार रुपये येतो. झाडांना पाणी देण्याचा खर्च आणि प्रवासभाडेही भरमसाठ आहे. त्यामुळे शेतकऱ्यांना ३० ते ३५ रुपये किलोच्या दराने विक्री करूनही उत्पादन खर्च निघत नाही.

बाजारातील दर आणि विक्री
ठोक बाजारातील दर ३० ते ३५ रुपये किलो आहे, तर ग्राहकांना ८० ते १०० रुपये किलोने लिंबू खरेदी करावे लागत आहे. अनेक भाजीविक्रेते पाच रुपयांना एक आणि दहा रुपयांना तीन लिंबाची विक्री करतात, त्यामुळे ग्राहकांना १०० रुपये किलोने लिंबाची खरेदी करावी लागत आहे.

महाराष्ट्र हवामान अंदाज: अवकाळी पाऊस, उष्णता, मान्सून, चक्रीवादळाची स्थिती, वाचा एका क्लिकवर

मजुरी आणि कामाचे तास
उन्हाळ्यात मजूर सकाळी १२ वाजेपर्यंतच काम करतात. त्यांना पाच तासांच्या कामासाठी ३०० रुपये मजुरी दिली जाते. एक मजूर साधारणतः ३० ते ३५ किलो लिंबू तोडतो. त्यामुळे १० किलो लिंबांचे पैसे मजूर कामाच्या बदल्यात घेतात.

नांदुरा बाजारात विक्री
पिंपळगाव राजा आणि आजूबाजूच्या भागातील शेतकरी नांदुरा येथे लिंबाची विक्री करतात. खामगाव ठोक बाजारात जास्त प्रमाणात लिंबाची खरेदी होत नसल्यामुळे आणि जास्त लिंबू विक्रीला आल्यास भाव कमी होतात, त्यामुळे शेतकरी नांदुरा येथे विक्री करणे पसंत करतात.

तूर बाजार: तूरीचा भाव स्थिर! आज राज्यात ६ हजार ४२४ क्विंटलची आवक, मिळतोय असा भाव…

लिंबाचे झाड लावण्यापासून उत्पादन घेण्यापर्यंत शेतकऱ्यांना हजारो रुपये खर्च करावे लागतात. दरवर्षी फवारणी आणि खत देण्यासाठी ३० ते ३५ हजार रुपये खर्च येतो, शिवाय लिंबू बाजारात नेण्याकरिताही मोठा खर्च होतो. तरीही शेतकऱ्यांना योग्य भाव मिळत नाहीत. – विनोद सातव, लिंबू उत्पादक शेतकरी, पिंपळगाव राजा.